Những cuộc tranh luận không hồi kết ở trên khắp hành tinh, Barça của Pep Guardiola có phải đội bóng xuất sắc nhất mọi thời đại hay? Điều đó là vô cùng. Nhưng có một thứ chắc chắn, Barca đang đại diện cho một thứ bóng đá khác với những biến thể trong quá khứ, cũng như mặt bằng thế giới hiện nay. Một câu hỏi được đặt ra: Barça đã làm một cuộc cách mạng, hay đó là sự tiến hóa theo thời gian - vốn là điều tất yếu?
Kỳ 1: Vượt qua những định luật
Barca của Pep có phải là đội bóng vĩ đại nhất mọi thời đại không? Để trả lời câu hỏi này, chúng ta cần phải nhìn trên nhiều khía cạnh khác nhau, từ nền bóng đá thế giới, cho đến những đội bóng được xem là vĩ đại trong quá khứ.
Bóng đá không phải toán học
Thứ nhất, bóng đá ngày nay không đơn thuần mang tính giải trí. Tất nhiên, yếu tố giải trí luôn được đón nhận, nhưng các giải đấu đều đã bị thương mại hóa. Không có tiền, bóng đá sẽ chết, điều đó là không thể phủ nhận, và thậm chí nhiều CLB sẵn sàng bán tên hay SVĐ để có cơ hội tồn tại.
Điều quan trọng, về mặt chuyên môn, các trận đấu ngày nay diễn ra nhanh hơn; cầu thủ phải di chuyển nhiều hơn. Mỗi trận đấu, các cầu thủ di chuyển quãng đường dài hơn đến vài km so với "cha ông". Cách khởi động và duy trì thể lực cũng có nhiều khác biệt.
Thứ hai, hãy quay về quá khứ để tìm kiếm những cột mốc quan trọng của bóng đá thế giới. Đó là Alfredo di Stefano huyền thoại dẫn dắt Real Madrid; là Brazil với "Vua" Pele; bộ đôi Puskas - Hidegkuti viết sử cho Hungaria; Argentina thống trị thế giới với "Cậu bé vàng" Maradona; Ajax của Johan Cruyff (cầu thủ); Milan với Van Basten trong tấn công và Baresi ở hàng thủ; Liverpool với Souness và Dalglish,...
Đây đều là những đội bóng đã giành những vinh quang lớn mà lịch sử đã công nhận. Nói một cách chủ quan, thì đây là các đội bóng được sinh ra để thống trị trong từng giai đoạn khác nhau. Họ thâu tóm danh hiệu dễ dàng, và gây những cơn sốt với người hâm mộ.
Khi so sánh những đội bóng này, mọi chuyện sẽ trở nên khập khiễng. Một Real thống trị Cúp C1 những năm đầu tiên giải đấu ra đời vĩ đại hơn, hay ĐTQG Uruguay từng quật ngã Brazil ngay tại thánh địa Maracana xuất sắc hơn? Và còn Italia VĐTG hai năm 1934, 1938 nữa?
Không thể có câu trả lời chính xác nhất. Vì nếu so sánh như vậy, Arsenal cũng có thể lên tiếng khẳng định họ là đội bóng vĩ đại nhất, khi thống trị giải VĐQG Anh trong thập niên 1930, với 5 lần đăng quang (khi ấy, chưa có Cúp châu Âu để kiểm chứng).
Bóng đá không phải toán học để thực hiện phép so sánh, nhất là khi những gì chúng ta biết về quá khứ chỉ là trên giấy, và qua các thước phim trắng đen không hoàn toàn đầy đủ. Những đoạn phim đen trắng (và mờ) có thể làm tư liệu tham khảo, chứ không đủ để đánh giá toàn bộ về những diễn biến đã xảy ra trong quá khứ.
Vậy nên, có những đội bóng vĩ đại qua từng thời kỳ. Còn đội bóng xuất sắc nhất lịch sử? Đó sẽ là cuộc tranh luận không hồi kết.
Khi Barca vượt qua mọi định luật
Toán học cực kỳ quan trọng trong cuộc sống, nhưng đôi khi nó trở nên thừa thãi và không thích hợp với bóng đá. Điều đó cũng giống như việc chúng ta không thể định nghĩa chính xác về bóng đá, vì môn thể thao này luôn có những điều vượt qua mọi luật lệ và sức tưởng tượng của con người.
Và Barça cũng đang vượt qua những giới hạn mà sách vở đã ghi. Có thể nói rằng, đoàn quân của Pep đang là đại diện cho một cột mốc quan trọng trong lịch sử bóng đá thế giới.
Trước đây, người ta luôn có những định nghĩa về các trận đấu, về đội hình. Bất kỳ HLV non trẻ hoặc lão làng, những nhà quản lý bóng đá, luôn luôn được học các khái niệm về chiến thuật, hay những gì đại loại như thế.
Hãy đi vào khía cạnh được xem là thiêng liêng nhất của bóng đá: yếu tố chiến thuật. Một chiến thuật giỏi đồng nghĩa cơ hội chiến thắng sẽ cao hơn. Thực vậy, áp dụng và vận hành chiến thuật là một trong những điểm quan trọng làm nên những nhà cầm quân vĩ đại mà bóng đá thế giới đã ghi nhận.
Trong quá khứ, trận đấu luôn được quyết định bằng việc đội nào ghi nhiều bàn hơn. Đó là lý do vì sao mà lối chơi 2-3-5 từng có thời gian dài tồn tại. Khi phòng ngự được công nhận là chiến thuật mang tính cách mạng (và như một thứ nghệ thuật mới), dần dần có sự thay đổi, và chúng ta thấy các sơ đồ 4-2-4, 3-5-2, 4-4-2, 4-3-3 (và nhiều biến thể khác).
Barça đã và đang chứng minh rằng, những sơ đồ về mặt lý thuyết đôi khi không thích hợp. Khái niệm về việc một vài vị trí đòi hỏi những cầu thủ vạm vỡ và cao to cũng không còn chính xác nữa.
Thành công mà Barça đang đạt được đến từ lối đá đầy biến hóa, và các đối thủ không thể hiểu "Pep Team" chơi với sơ đồ nào. Với Barça, bóng đá là lối chơi toàn diện (và "dân chủ"), khi mọi vị trí - trừ thủ môn - luôn vận hành để tạo nên những vòng quay đầy biến hóa. Để lối chơi được vận hành một cách tốt nhất, điều cần thiết là các cầu thủ phải có kỹ năng xử lý khéo léo, biết cách di chuyển, chứ không phải có thể hình đẹp.
Hai huyền thoại người Hà Lan, Rinus Michels và học trò Johan Cruyff, được mang ra để làm thước đo cho "Pep Team". Trong giai đoạn đỉnh cao của Ajax, Rinus Michels đã mang đến cuộc cách mạng với thứ bóng đá tổng lực. "Dream Team" của Barça mà Cruyff dẫn dắt, với Pep là một trong những gương mặt chủ lực, cũng lấy bóng đá tổng lực làm nền tảng.
Nhưng Barça hiện tại không hoàn toàn như thế. "Pep Team" là tổng hợp những tinh túy từ "phát minh" của Rinus Michels và Cruyff. Đồng thời, yếu tố quan trọng làm nên sự khác biệt của Barça so với các đội bóng mà Michels và Cruyff dẫn dắt là tính tự nhiên. Messi và đồng đội luôn vào trận với một lối đá rất tự nhiên và thoải mái, chứ không gò ép vào những chiến thuật cố định.
Barça của Pep giống như một cậu học trò luôn thể hiện hết sự sáng tạo trong suy nghĩ, thay vì chỉ chăm chăm thực hành theo lý thuyết ghi trong sách vở.
(Còn tiếp)
Ngọc Huy
or post as a guest
Be the first to comment.
