Trong những năm 1970,khan giả môn túc cầu đã mê mệt bởi lối tấn công quyến rũ mà Ajax Amsterdam và ĐT Hà Lan thể hiện.Vừa qua,người khai sinh ra lối chơi ấy,HLV Rinus Michels đã qua đời vì bệnh tim ở tuổi 77.Để tưởng nhớ đến ông,TT&VN xin trích đăng một đoạn hồi ký của vị HLV huyền thoại này,về quãng thời gian ông dẫn sắt Ajax,đội bóng đầu tiên lĩnh hội triết lý bóng đá ấy.
Với Cup VD Euro năm 88 cùng Hà Lan.
Lối chơi ấp ủ từ lâu:
Khi còn là cầu thủ,có một trận đấu cực kỳ gây ấn tượng đối với tôi.Đó là trận Hungary-Tây Đức tại vòng bảng của VCK World Cup 1954.Tôi xem trận đấu ấy tại một quán café ở Zandvoort cùng bạn bè.Tỷ số 8-3 dĩ nhiên làm thỏa mãn các khán giả,những điều hấp dẫn hơn cả là lối chơi mà các cầu thủ Hungary trình diễn-một lối chơi “ngoài hành tinh” được thực hiện bởi các siêu sao như Kocsis hay Puskas.Khi trở thành HLV,tôi luôn tâm niệm rằng đội bóng mà mình dẫn dắt sẽ phải chơi thứ bóng đá “ngoài hành tinh” như vậy.Tôi muốn các cầu thủ Ajax phải học được cách cảm thận vị trí và không gian ở “Hành tinh” đó.
Cần phải xem đội bóng là một cỗ máy vận hành bởi sự hoạt động liên tục của 11 chi tiết.Chúng ta đều biết có nhiều đội bóng chơi rất hay nhưng khi xem họ thi đâu,bạn sẽ thấy chỉ có một số lượng cầu thủ ở những vị trí nhất định tham gia vào từng pha bóng (phòng thủ hoặc tấn công).Một điều nữa mà tôi rất yêu thích là những đường chuyền xa.Một Hậu vệ giỏi trong lối chơi tổng lực là người sau khi đoạt được bóng có thể ngay lập tức phát động tấn công bằng những đường chuyền chính xác cho đồng đội ở tuyến trên.Để làm được điều đó,cầu thủ dĩ nhiên phải trải qua tập luyện gian khổ,nhưng họ yêu thích điều ấy vì những đường chuyền đều hướng tới các tay săn bàn và như thế là bàn thắng có công rất lớn từ hàng hậu vệ.Bóng đá tổng lực nghĩa là mọi cầu thủ đều có thể tham gia vào các pha bóng,kể cả phòng ngự và tấn công.
Những trận đấu đáng nhớ:
Khi đề cập đến một trận đấu lớn,khái niệm này dường như hơi mang tính đánh giá cá nhận dựa theo cảm nhận của những người tham dự hoặc chứng kiến trận đấu đó.Một trận đấu đặc biệt không chỉ ở tỷ số mà còn ở những yếu tố khác như hoàn cảnh diễn ra,thời tiết hay tinh thần của các cầu thủ.
Tôi còn nhớ hai trận đấu của Ajax với Liverpool ở Cup c1.Khi đó,chúng tôi còn là những anh lính mới ở Châu Âu.Ở trận đấu lượt đi,Ajax được chơi trên sân nhà Olympic tại Amsterdam trong hoàn cảnh suơng mù dày đặc.Tôi chắc chắn hầu như tất cả khán giả đều không thể theo dõi được hết các diễn biến của trận đấu.Chúng tôi thắng 5-1 trong một hoàn cảnh thật đặc biệt mà đến bây giờ tôi cũng không thể lý giải được tâm trạng mình lúc đó.Một tuần sau,chúng tôi đến Liverpool trong trận lượt về.Một số cầu thủ có vẻ thỏa mãn nhưng giám đốc CLB ngay lập tức nhắc nhở rằng trận đấu lượt đi chỉ là một tai nạn với Liverpool và họ có thể thắng Ajax 6-1 hoặc 7-1 nếu chúng tôi khinh suất.Tôi cho các cầu thủ đến sân trước khi trận đấu diễn ra 1 tiếng rưỡi để họ không bị ngợp bởi bầu không khi tại sân Anfield.Ở trận đấu đó,chúng tôi chỉ hòa 2-2 nhưng tôi thấy các cầu thủ của mình đá còn hay hơn trận lượt đi tại Hà Lan.Đội bóng đó gồm những cầu thủ mới mười chin,đôi mươi như Johan Cruyff,Piet Keizer và Staak Swart,… Họ là những cá nhân tốt nhưng rõ rang còn thiếu kinh nghiệm ở đấu trường Châu Âu.Ấy vậy mà những chàng trai đó đã thi đấu rất tốt dưới sức ép trên sân Alfield.
Tôi còn rất nhờ 3 trận đấu tại tứ kết Cúp C1 năm 1969 đều với Benfica của Eusebio,Mario Coluna,… Ở trận lượt đi trên SVD Olympic tại Amsterdam,tuyết rơi rất dày.Tôi và các cầu thủ chắc mẩm trận đấu này sẽ dễ dàng vì người BĐN chưa bao giờ quen chơi trên tuyết cả.Nhưng chúng tôi đã lầm.Những cầu thủ BĐN có kỹ thuật cá nhân rất tốt,họ thích nghi nhanh hơn và đã thắng Ajax 3-1.Tất cả đều nghĩ rằng Ajax sẽ rất khó có cơ hội đi tiếp.Cả đối thủ của chúng tôi cũng nghĩ thế.Một tuần sau,chúng tôi đến Lisbon.Thất bại ở lượt đi không làm Ajax nhụt chí.Tôi rất tin tưởng các cầu thủ của mình và nói với họ rằng hãy chơi hết sức mình.Trong khi HLV Otto Gloria cười khẩy và trò chuyện ở ngoài sân thì tôi ở trong phòng thay đồ và cùng các học trò chuẩn bị cho cuộc chiến sắp diễn ra.Và kết quả thật tuyệt,Ajax dẫn trước 3-0(lẽ ra là 4-0 nếu trọng tài không bỏ qua một quả Penalty rõ rang) và chỉ bị gỡ lại 1 bàn do Jose Torres ghi.
Kết quả này buộc cả hai phải gặp nhau lần thứ 3 để phân thắng bại.(0 phút trận đấu này diễn ra quyết liệt và không có bàn thắng nào được ghi.Về cuối trận tôi gọi trung vệ Ton Pronk lại và giao cho anh nhiệm vụ đeo bám Eusebio thật chắt.Sau khi khống chế được chân sút nguy hiểm này,Ajax ghi liền 3 bàn ở hiệp phụ (2 trong số đó của Johan Cruyff).SVD như nổ tung dưới sự hò reo của 30000 CDV Hà Lan đi theo cổ vũ đội nhà.
Tại Bán kết chúng toi gặp Spartak Trnava và thắng dễ dàng 3-0 trên sân nhà.Thử thách chỉ đến khi đội hành quân sang Tiệp Khắc(cũ).Tôi không thể gọi đó là một trận đấu được mà đúng hơn đấy là một màn trình diễn võ thuật với nhân vật chính là các cầu thủ chủ nhà.Hành động đầu tiên của họ là loại Cruyff ra khỏi vòng chiến đấu chỉ sau 5 phút khiến anh sau đó phải nghỉ một thời gian khá lâu.Nhưng lạ một nỗi là không hề có ai bị đuổi,cũng chẳng có quả penalty nào cho chúng tôi.Tiếp đó thủ thành Gert Bals của chúng tôi phạm sai lầm nghiêm trọng,anh ném bóng vào đúng chân đối thủ và tỷ số là 1-0.Tuy nhiên đó là sai lầm duy nhất của Bals.Anh là một thủ môn rất thích hợp với lối chơi tổng lực của Ajax.Bals có khả năng chiếm lĩnh không gian rất tốt đồng thời có thể chơi bóng như một hậu vệ quét hiệu quả,một phong cách khác hẳn với những thủ môn theo lối cổ điển.Trận đấu đó chúng tôi thua 0-2 nhưng vẫn được đi tiếp.
Thành công mong đợi:
Trận đấu mà tôi nhớ nhất khi dẫn dắt Ajax chính là trận CK Cup C1 năm 1971 với Panathinaikos ngày 2/6/1971 trên SVD Wembley.Có lẽ đó là ngày mà thứ bóng đá tổng lực tôi áp dụng cho Ajax thực sự lên ngôi.
Đối thủ Panathinaikos là một đội bóng khá mạnh.Nổi bật nhất trong đội hình này là trung phong Antonis Antoniadis,người đã ghi được đến 9 bàn thắng trước khi vào đến trận CK.Anh là mẫu cầu thủ tương tự Jose Torres của Benfica với chiều cao tới 1m95 và chơi đầu rất tốt.Trong các trận đấu,Antoniadis rất hay nhận được sự hỗ trợ từ phía cánh trái.Chính vì vậy tôi đã gọi Sjaak Swart và dặn:”Chúng ta có thể chiến thắng ở trận đấu này nhưng điều đó phụ thuộc rất nhiều vào việc cậu có khóa chặt được cánh trái của đối thủ hay không”.
Vào trận,chúng tôi dâng lên tấn công ào ạt và nhanh chóng dẫn trước 1-0.Tuy nhiên Swart bắt đầu quá hưng phấn và xông lên tấn công hăng đến nỗi quên mất lời dặn dò của tôi khiến nhiều lần Ajax đã để hở sườn.Ngồi ngoài sân,lòng tôi như lửa đốt và c ầu nguyện rằng chúng tôi có thể ra nghỉ mà không bị lọt lưới bàn nào.
Ở thành Amsterdam,Swart là một hiện tượng,người ta gọi anh là “Ngài Ajax”.Tôi biết điều ấy nhưng trong tình hình như vậy,để Swart ở lại quả là liều lĩnh.Tôi quyết định thay đổi chiến thuật bằng việc rút Swart ra,dù anh đã khóc trong phòng thay đồ sau khi nhận quyết định.Tôi chuyển Cruyff sang cánh phải và đưa Arie Haan về tuyến giữa đồng thời chỉ còn chơi với 1 tiền đạo sau khi rút Piet Keizer về bên cánh trái.
Có một điều tôi không để ý tới,đó là tình hình sức khỏe của các học trò mình.Cuối giờ nghỉ giải lao,bác sĩ cho biết Nico Rijnders không thể tiếp tục chơi vì bệnh tim,nên tôi thay Rijnders.Với đội hình như vậy,tôi khá lo lắng khi bước vào hiệp 2.Rất may là chúng tôi có bàn nâng tỉ số trận đấu lên 2-0.Ajax đã bước lên bục cao của bóng đá Châu Âu và còn lặp lại 2 năm liên tiếp sau khi tôi ra đi.
Trong suốt 6 năm dẫn dắt Ajax,tôi luôn muốn xây dựng một cỗ máy bóng đá hoạt động thật trơn tru,liên tục.Đó là một đội bóng có ý thức cao về vị trí chiến thuật cùng khả năng tạo ra và tận dụng những khoảng trống nhờ sự linh hoạt và hoán chuyển vị trí giữa các cầu thủ.Tuy nhiên tôi cũng khuyến khích những đường chuyền dài vì đó là cách nhanh nhất để đưa bóng vào vị trí thuận lợi trong một pha tấn công(tất nhiên,đường chuyền đó phải chính xác).
Mục tiêu của tôi là xây dựng một lối đá đẹp mắt nhưng vẫn đảm bảo tính hiệu quả.Tuy nhiên không dễ thục hiện lối chơi này.Nó được xây dựng trên nền tảng của một đội hình hoàn hảo về chất lượng của các cá nhân và một lối chơi tập thể nhưng không bị quả bó buộc về sơ đồ chiến thuật.Tôi rất may mắn đã có những học trò suất sắc như Cruyff,Neeskens,Kroi,… để thực hiện lối chơi ấy.
Một nhà báo đã gọi những gì tôi xây dựng ở Ajax là “lối chơi tổng lực”.Tôi thấy cũng hay và mọi người đều thích cái tên đó.
Tuấn Cương(lược dịch)
TT&VH số 19,ngày 8/3/2005
Lý lịch trích ngang:
-Tên đầy đủ:Marius Hendrikus Jacobus Michels
-Sinh,mất:9/2/1928-3/3/2005)
-Sự nghiệp cầu thủ:VD Hà Lan 1947,1957.Đá 269 trận cho Ajax,ghi 121 bàn.
-Sự nghiệp HLV:VD Hà Lan 1966,1967,1968,1970
Cúp QG Hà Lan 1967,1970,1971
Cúp C1 1971 cùng Ajax.
VD TBN 1974,Cúp Nhà Vua 1978(cùng Barcelona)
Á quân World Cup 1974,CD Euro 1988(cùng ĐT Hà Lan)
- Huấn luyện viên hay nhất thế kỉ 20(Fifa bầu): 1999
-Tước hiệp sĩ của : 2002
- Giải thưởng cống hiến cả đời: 2002
- Huấn luyện viên hay nhất trong 50 năm của Hà Lan: 2004
Cuốn sách nổi tiếng của ông:Đường tới thành công.
Dọn nhà,lục lọi lại một mẩu báo cũ đã được cắt ra,định post vào Topic các HLV trong lịch sử Barca,nhưng câu chuyện này chủ yếu nói về thời kì ông ở Ajax.
Với Cup VD Euro năm 88 cùng Hà Lan.
Lối chơi ấp ủ từ lâu:
Khi còn là cầu thủ,có một trận đấu cực kỳ gây ấn tượng đối với tôi.Đó là trận Hungary-Tây Đức tại vòng bảng của VCK World Cup 1954.Tôi xem trận đấu ấy tại một quán café ở Zandvoort cùng bạn bè.Tỷ số 8-3 dĩ nhiên làm thỏa mãn các khán giả,những điều hấp dẫn hơn cả là lối chơi mà các cầu thủ Hungary trình diễn-một lối chơi “ngoài hành tinh” được thực hiện bởi các siêu sao như Kocsis hay Puskas.Khi trở thành HLV,tôi luôn tâm niệm rằng đội bóng mà mình dẫn dắt sẽ phải chơi thứ bóng đá “ngoài hành tinh” như vậy.Tôi muốn các cầu thủ Ajax phải học được cách cảm thận vị trí và không gian ở “Hành tinh” đó.
Cần phải xem đội bóng là một cỗ máy vận hành bởi sự hoạt động liên tục của 11 chi tiết.Chúng ta đều biết có nhiều đội bóng chơi rất hay nhưng khi xem họ thi đâu,bạn sẽ thấy chỉ có một số lượng cầu thủ ở những vị trí nhất định tham gia vào từng pha bóng (phòng thủ hoặc tấn công).Một điều nữa mà tôi rất yêu thích là những đường chuyền xa.Một Hậu vệ giỏi trong lối chơi tổng lực là người sau khi đoạt được bóng có thể ngay lập tức phát động tấn công bằng những đường chuyền chính xác cho đồng đội ở tuyến trên.Để làm được điều đó,cầu thủ dĩ nhiên phải trải qua tập luyện gian khổ,nhưng họ yêu thích điều ấy vì những đường chuyền đều hướng tới các tay săn bàn và như thế là bàn thắng có công rất lớn từ hàng hậu vệ.Bóng đá tổng lực nghĩa là mọi cầu thủ đều có thể tham gia vào các pha bóng,kể cả phòng ngự và tấn công.
Những trận đấu đáng nhớ:
Khi đề cập đến một trận đấu lớn,khái niệm này dường như hơi mang tính đánh giá cá nhận dựa theo cảm nhận của những người tham dự hoặc chứng kiến trận đấu đó.Một trận đấu đặc biệt không chỉ ở tỷ số mà còn ở những yếu tố khác như hoàn cảnh diễn ra,thời tiết hay tinh thần của các cầu thủ.
Tôi còn nhớ hai trận đấu của Ajax với Liverpool ở Cup c1.Khi đó,chúng tôi còn là những anh lính mới ở Châu Âu.Ở trận đấu lượt đi,Ajax được chơi trên sân nhà Olympic tại Amsterdam trong hoàn cảnh suơng mù dày đặc.Tôi chắc chắn hầu như tất cả khán giả đều không thể theo dõi được hết các diễn biến của trận đấu.Chúng tôi thắng 5-1 trong một hoàn cảnh thật đặc biệt mà đến bây giờ tôi cũng không thể lý giải được tâm trạng mình lúc đó.Một tuần sau,chúng tôi đến Liverpool trong trận lượt về.Một số cầu thủ có vẻ thỏa mãn nhưng giám đốc CLB ngay lập tức nhắc nhở rằng trận đấu lượt đi chỉ là một tai nạn với Liverpool và họ có thể thắng Ajax 6-1 hoặc 7-1 nếu chúng tôi khinh suất.Tôi cho các cầu thủ đến sân trước khi trận đấu diễn ra 1 tiếng rưỡi để họ không bị ngợp bởi bầu không khi tại sân Anfield.Ở trận đấu đó,chúng tôi chỉ hòa 2-2 nhưng tôi thấy các cầu thủ của mình đá còn hay hơn trận lượt đi tại Hà Lan.Đội bóng đó gồm những cầu thủ mới mười chin,đôi mươi như Johan Cruyff,Piet Keizer và Staak Swart,… Họ là những cá nhân tốt nhưng rõ rang còn thiếu kinh nghiệm ở đấu trường Châu Âu.Ấy vậy mà những chàng trai đó đã thi đấu rất tốt dưới sức ép trên sân Alfield.
Tôi còn rất nhờ 3 trận đấu tại tứ kết Cúp C1 năm 1969 đều với Benfica của Eusebio,Mario Coluna,… Ở trận lượt đi trên SVD Olympic tại Amsterdam,tuyết rơi rất dày.Tôi và các cầu thủ chắc mẩm trận đấu này sẽ dễ dàng vì người BĐN chưa bao giờ quen chơi trên tuyết cả.Nhưng chúng tôi đã lầm.Những cầu thủ BĐN có kỹ thuật cá nhân rất tốt,họ thích nghi nhanh hơn và đã thắng Ajax 3-1.Tất cả đều nghĩ rằng Ajax sẽ rất khó có cơ hội đi tiếp.Cả đối thủ của chúng tôi cũng nghĩ thế.Một tuần sau,chúng tôi đến Lisbon.Thất bại ở lượt đi không làm Ajax nhụt chí.Tôi rất tin tưởng các cầu thủ của mình và nói với họ rằng hãy chơi hết sức mình.Trong khi HLV Otto Gloria cười khẩy và trò chuyện ở ngoài sân thì tôi ở trong phòng thay đồ và cùng các học trò chuẩn bị cho cuộc chiến sắp diễn ra.Và kết quả thật tuyệt,Ajax dẫn trước 3-0(lẽ ra là 4-0 nếu trọng tài không bỏ qua một quả Penalty rõ rang) và chỉ bị gỡ lại 1 bàn do Jose Torres ghi.
Kết quả này buộc cả hai phải gặp nhau lần thứ 3 để phân thắng bại.(0 phút trận đấu này diễn ra quyết liệt và không có bàn thắng nào được ghi.Về cuối trận tôi gọi trung vệ Ton Pronk lại và giao cho anh nhiệm vụ đeo bám Eusebio thật chắt.Sau khi khống chế được chân sút nguy hiểm này,Ajax ghi liền 3 bàn ở hiệp phụ (2 trong số đó của Johan Cruyff).SVD như nổ tung dưới sự hò reo của 30000 CDV Hà Lan đi theo cổ vũ đội nhà.
Tại Bán kết chúng toi gặp Spartak Trnava và thắng dễ dàng 3-0 trên sân nhà.Thử thách chỉ đến khi đội hành quân sang Tiệp Khắc(cũ).Tôi không thể gọi đó là một trận đấu được mà đúng hơn đấy là một màn trình diễn võ thuật với nhân vật chính là các cầu thủ chủ nhà.Hành động đầu tiên của họ là loại Cruyff ra khỏi vòng chiến đấu chỉ sau 5 phút khiến anh sau đó phải nghỉ một thời gian khá lâu.Nhưng lạ một nỗi là không hề có ai bị đuổi,cũng chẳng có quả penalty nào cho chúng tôi.Tiếp đó thủ thành Gert Bals của chúng tôi phạm sai lầm nghiêm trọng,anh ném bóng vào đúng chân đối thủ và tỷ số là 1-0.Tuy nhiên đó là sai lầm duy nhất của Bals.Anh là một thủ môn rất thích hợp với lối chơi tổng lực của Ajax.Bals có khả năng chiếm lĩnh không gian rất tốt đồng thời có thể chơi bóng như một hậu vệ quét hiệu quả,một phong cách khác hẳn với những thủ môn theo lối cổ điển.Trận đấu đó chúng tôi thua 0-2 nhưng vẫn được đi tiếp.
Thành công mong đợi:
Trận đấu mà tôi nhớ nhất khi dẫn dắt Ajax chính là trận CK Cup C1 năm 1971 với Panathinaikos ngày 2/6/1971 trên SVD Wembley.Có lẽ đó là ngày mà thứ bóng đá tổng lực tôi áp dụng cho Ajax thực sự lên ngôi.
Đối thủ Panathinaikos là một đội bóng khá mạnh.Nổi bật nhất trong đội hình này là trung phong Antonis Antoniadis,người đã ghi được đến 9 bàn thắng trước khi vào đến trận CK.Anh là mẫu cầu thủ tương tự Jose Torres của Benfica với chiều cao tới 1m95 và chơi đầu rất tốt.Trong các trận đấu,Antoniadis rất hay nhận được sự hỗ trợ từ phía cánh trái.Chính vì vậy tôi đã gọi Sjaak Swart và dặn:”Chúng ta có thể chiến thắng ở trận đấu này nhưng điều đó phụ thuộc rất nhiều vào việc cậu có khóa chặt được cánh trái của đối thủ hay không”.
Vào trận,chúng tôi dâng lên tấn công ào ạt và nhanh chóng dẫn trước 1-0.Tuy nhiên Swart bắt đầu quá hưng phấn và xông lên tấn công hăng đến nỗi quên mất lời dặn dò của tôi khiến nhiều lần Ajax đã để hở sườn.Ngồi ngoài sân,lòng tôi như lửa đốt và c ầu nguyện rằng chúng tôi có thể ra nghỉ mà không bị lọt lưới bàn nào.
Ở thành Amsterdam,Swart là một hiện tượng,người ta gọi anh là “Ngài Ajax”.Tôi biết điều ấy nhưng trong tình hình như vậy,để Swart ở lại quả là liều lĩnh.Tôi quyết định thay đổi chiến thuật bằng việc rút Swart ra,dù anh đã khóc trong phòng thay đồ sau khi nhận quyết định.Tôi chuyển Cruyff sang cánh phải và đưa Arie Haan về tuyến giữa đồng thời chỉ còn chơi với 1 tiền đạo sau khi rút Piet Keizer về bên cánh trái.
Có một điều tôi không để ý tới,đó là tình hình sức khỏe của các học trò mình.Cuối giờ nghỉ giải lao,bác sĩ cho biết Nico Rijnders không thể tiếp tục chơi vì bệnh tim,nên tôi thay Rijnders.Với đội hình như vậy,tôi khá lo lắng khi bước vào hiệp 2.Rất may là chúng tôi có bàn nâng tỉ số trận đấu lên 2-0.Ajax đã bước lên bục cao của bóng đá Châu Âu và còn lặp lại 2 năm liên tiếp sau khi tôi ra đi.
Trong suốt 6 năm dẫn dắt Ajax,tôi luôn muốn xây dựng một cỗ máy bóng đá hoạt động thật trơn tru,liên tục.Đó là một đội bóng có ý thức cao về vị trí chiến thuật cùng khả năng tạo ra và tận dụng những khoảng trống nhờ sự linh hoạt và hoán chuyển vị trí giữa các cầu thủ.Tuy nhiên tôi cũng khuyến khích những đường chuyền dài vì đó là cách nhanh nhất để đưa bóng vào vị trí thuận lợi trong một pha tấn công(tất nhiên,đường chuyền đó phải chính xác).
Mục tiêu của tôi là xây dựng một lối đá đẹp mắt nhưng vẫn đảm bảo tính hiệu quả.Tuy nhiên không dễ thục hiện lối chơi này.Nó được xây dựng trên nền tảng của một đội hình hoàn hảo về chất lượng của các cá nhân và một lối chơi tập thể nhưng không bị quả bó buộc về sơ đồ chiến thuật.Tôi rất may mắn đã có những học trò suất sắc như Cruyff,Neeskens,Kroi,… để thực hiện lối chơi ấy.
Một nhà báo đã gọi những gì tôi xây dựng ở Ajax là “lối chơi tổng lực”.Tôi thấy cũng hay và mọi người đều thích cái tên đó.
Tuấn Cương(lược dịch)
TT&VH số 19,ngày 8/3/2005
Lý lịch trích ngang:
-Tên đầy đủ:Marius Hendrikus Jacobus Michels
-Sinh,mất:9/2/1928-3/3/2005)
-Sự nghiệp cầu thủ:VD Hà Lan 1947,1957.Đá 269 trận cho Ajax,ghi 121 bàn.
-Sự nghiệp HLV:VD Hà Lan 1966,1967,1968,1970
Cúp QG Hà Lan 1967,1970,1971
Cúp C1 1971 cùng Ajax.
VD TBN 1974,Cúp Nhà Vua 1978(cùng Barcelona)
Á quân World Cup 1974,CD Euro 1988(cùng ĐT Hà Lan)
- Huấn luyện viên hay nhất thế kỉ 20(Fifa bầu): 1999
-Tước hiệp sĩ của : 2002
- Giải thưởng cống hiến cả đời: 2002
- Huấn luyện viên hay nhất trong 50 năm của Hà Lan: 2004
Cuốn sách nổi tiếng của ông:Đường tới thành công.
Dọn nhà,lục lọi lại một mẩu báo cũ đã được cắt ra,định post vào Topic các HLV trong lịch sử Barca,nhưng câu chuyện này chủ yếu nói về thời kì ông ở Ajax.
Sửa lần cuối:
