Xứ Catalunya đã ảnh hưởng như thế nào đến nền bóng đá Tây Ban Nha

Luis Aragonés đến, đặt ra một dấu hỏi lớn rằng liệu ông cùng đội tuyển sẽ làm được một thứ gì đó hay không? Khi mà các đội tuyển ở Châu Âu lúc bấy giờ đều được đánh giá rất cao nếu như không muốn nói là vượt trội so với đội tuyển của họ. Và rồi điều đặc biệt cũng đến, Luis cùng các học trò đã lên ngôi tại EURO 2008 một cách đầy ngoạn mục trong sự ngỡ ngàng của tất cả mọi người.

Khi nhắc về đội tuyển Brazil, bạn có thể dễ dàng liệt kê ra một loạt cầu thủ từ thế hệ của Pelé đến Neymar, đội bóng có biệt danh Selecao với vũ điệu Samba làm mê hoặc lòng người, với những cầu thủ sở hữu kĩ thuật siêu dị đậm chất Nam Mỹ. Nói đến bóng đá Ý là nói đến sự tính toán tỉ mỉ, sự tập trung trong phòng ngự và sắc sảo trong phản công, những cái tên như Sacchi, Lippi và Trapattoni đều học được cách tiếp cận trận đấu của Catenaccio, làm tiền đề cho sự thống trị Châu Âu của Serie A trong những năm 1990. Còn với bóng đá Anh, nét đặc trung của họ chính là sự cuồng nhiệt của các CĐV trên các khán đài chật kín người, chính sự cuồng nhiệt đó đôi khi đi quá giới hạn cho phép nhưng nếu nhìn vào mặt tích cực, nó cũng ít nhiều tạo nên thứ gọi là bản sắc của đội bóng đến từ xứ sở sương mù.

Tây Ban Nha thì lại khác, họ không đủ may mắn để sản sinh ra các cầu thủ xuất chúng như Brazil, không giỏi trong việc tính toán như người Ý, CĐV đến từ xứ sở đấu bò cũng không cuồng nhiệt như ở Anh.

Khi đề cập đến bóng đá Tây Ban Nha, người ta nhắc về những anh hùng thời hiện đại với phong cách làm bóng đá không vững chắc. Tại thời điểm đó, thứ duy nhất làm người ta nhớ đến Tây Ban Nha chỉ có thể là Real Madrid - đội bóng duy nhất ở đất nước này có thể vươn tới tầm Châu lục. Real thể hiện sự vượt trội hoàn toàn ở đấu trường quốc nội, nhưng việc không có được một hàng tiền vệ thực sự đẳng cấp khiến giấc mơ vươn ra biển lớn của đội bóng Hoàng gia gặp nhiều khó khăn.

Bước vào thế kỉ 21, đội tuyển Tây Ban Nha gặt hái được những thành công vang dội, họ ghi tên mình vào lịch sử với 2 chức vô địch EURO và 1 Cúp vàng FIFA WORLD CUP. Phải thừa nhận rằng Del Bosque cực kì may mắn khi sở hữu trong đội hình nhiều cá nhân vô cùng xuất sắc, một thứ bóng đá đẹp mắt, quyến rũ và đầy hiệu quả lúc đó là niềm ao ước của rất nhiều đội bóng.

Ít ai biết rằng lối chơi đậm đà bản sắc đó lại bị ảnh hưởng bởi một khu vực tự trị có tên là Catalunya, thực tế cho thấy rằng hơn một nửa đội hình của tuyển Tây Ban Nha tại thời điểm đó là những cầu thủ đến từ Catalan, chính phong cách, triết lí chơi bóng khi đó của ông thầy người Tây Ban Nha cũng được lấy cảm hứng từ những người đồng nghiệp bên kia chiến tuyến.

Một niềm tự hào của Catalan và cũng là một trong những thành viên quan trọng nhất của đội tuyển Tây Ban Nha khi đó - Xavi Hernandez đã trả lời báo chí vào tháng 12 năm 2016 rằng đội tuyển quốc gia Catalan sẽ nằm trong top 10 hoặc 15 đội tuyển mạnh nhất thế giới. Vậy triết lý của Catalunya là gì? Nó đã ảnh hưởng như thế nào đến hình ảnh và bộ mặt của bóng đá Tây Ban Nha?

Khi nhắc về bất kì một nền bóng đá nào, thứ mà người ta nói đến đầu tiên phải là đội tuyển quốc gia. Thật hớ hênh khi cả FIFA và UEFA đều không công nhận Catalunya là một đội tuyển, họ chỉ thường chơi những trận giao hữu với một khu vực tự trị khác của Tây Ban Nha, xứ Basque, đội bóng mà Catalunya chỉ thắng 1 trong số 13 lần hai đội gặp nhau.

Việc không được tham gia những giải đấu lớn khiến những CĐV nhìn vào đội tuyển Catalunya với một cách nhìn hoàn toàn khác, mặc dù có nhiều đội bóng ở Catalan giàu niềm tự hào và lịch sử nhưng chỉ có duy nhất một đội gây được tiếng vang lớn không những ở trong nước mà còn lan ra toàn thế giới - đó là FC Barcelona.

FC Barcelona là đội bóng tuyệt vời nhất của xứ Catalunya, đó là một điều mà ai cũng phải thừa nhận. Họ chơi bóng với triết lí riêng, bản sắc riêng ,với niềm tự hào của vùng Catalan. Mặc dù không phải là đội bóng được thành lập đầu tiên ở Catalunya nhưng họ lại là đội bóng đầu tiên ở đây sản sinh ra những siêu sao tầm cỡ thế giới. Họ cùng với Real Madrid tạo nên cuộc đối đầu hấp dẫn nhất hành tinh - trận El Clásico, Barça luôn cho thấy rằng sức cạnh tranh tạo nên sự vĩ đại. Họ đã làm rất tốt khi chứng minh cho toàn thể đất nước Tây Ban Nha rằng chính trị không thể làm ảnh hưởng đến bóng đá, trái lại chính thứ bóng đá mà họ tạo nên đã giúp xứ Catalan có được tiếng nói mạnh mẽ hơn trên các mặt trận khác như chính trị, kinh tế, văn hóa,...

Một trong những cầu thủ đầu tiên chơi cho cả nửa trắng thành Madrid và La Blaugrana là thủ thành Ricardo Zamora - một người đàn ông có ảnh hưởng đến bóng đá Tây Ban Nha cho đến tận bây giờ. Zamora là một cầu thủ đầy cá tính, hình ảnh khiến mọi người dễ nhận ra anh chính là cái mũ trên đầu khi anh thi đấu.

Zamora là một thủ môn nổi tiếng, anh có cho riêng mình rất nhiều giải thưởng cá nhân. Chính Zamora là người đầu tiên giúp Catalunya có được tiếng nói trong lòng những CĐV Tây Ban Nha. Những năm 1920, khi mà sức mạnh của một đội bóng chủ yếu dựa trên nền tảng thể hình của các cầu thủ và những pha bóng bổng là yếu tố tiên quyết của mọi trận đấu, vai trò của người thủ môn là vô cùng quan trọng, điều đó càng giúp Zamora gây được ấn tượng mạnh với các CĐV. Một thứ khác làm cho người hâm mộ luôn phải nhắc đến cái tên Zamora là việc anh ta hút ba gói thuốc lá mỗi ngày và có sở thích uống rượu cognac.

Một ngôi sao khác của Barça trong những năm 20 của thế kỉ trước là Josep Samitier - một thủ lĩnh ở hàng tiền vệ. Josep thường được người hâm mộ gọi với cái tên El Mago (ảo thuật gia), anh có màn ra mắt đội bóng ở tuổi 17 và trở thành ngôi sao khi bước sang tuổi 25. Tại thời điểm đó, Josep là cầu thủ được trả lương cao nhất Tây Ban Nha. Nhưng cũng giống như Zamora, Josep Samitier là một dân chơi có tiếng, những cuộc vui thâu đêm khiến anh dần đánh mất phong độ, cá tính mạnh mẽ cũng là điều mà Josep có thừa, bằng chứng là anh sẵn sàng công khai chỉ trích Hội đồng quản trị và không ngần ngại nói lên sự ngưỡng mộ của mình đối với Tướng Franco.

Tuy nhiên, những dấu ấn trên sân mà Josep để lại là vô cùng tích cực. Anh là người định nghĩa về một tiền vệ lùi sâu, một tiền vệ quét giống như phong cách chơi bóng của Pep Guardiola sau này.

Thời của Samitier cũng là lúc Pichichi ra đời. Như đã nói ở trên, tại thời điểm đó bóng bổng vẫn là yếu tố chủ đạo tạo nên sức mạnh của đội bóng. Các cầu thủ phía dưới chỉ cần đưa bóng lên cho những tiền đạo to cao đánh đầu. Đội hình lúc đó có sự phân chia rõ ràng giữa phòng thủ và tấn công, vì vậy việc có một cầu thủ với xu hướng đá ở giữa, cầm trịch trận đấu như Samitier là điều được cho là tiến bộ. Hay nói cách khác, chính Samitier là người khai thông ra một cầu thủ chơi đầu óc ở hàng tiền vệ, tạo tiền đề để những người đồng hương Catalan như Guardiola, Xavi, Sergio Busquets và Xabi Alonso thành công sau này.

Samitier qua đời vào năm 1972 để lại bao nhiêu thương tiếc cho người dân Catalan. Xét trên khía cạnh chính trị, Samitie không phải là một cầu thủ ưa thích của xứ Catalunya vì những phát ngôn gây tranh cãi của anh và thực tế là anh ta sau đó đã nối gót Zamora rời Barcelona để đến với đại kình địch Real Madrid. Nhưng xét cho cùng, những đóng góp của Samitier là vô cùng lớn, anh đã chơi 454 trận và ghi được 333 bàn thắng cho Blaugrana - một thành tích không hề tồi đối với một tiền vệ. Trong 13 năm gắn bó với Barça, anh cũng kịp có cho mình 5 Copa del Rey, 12 chức vô địch xứ Catalan và danh hiệu La Liga đầu tiên.

Trong thời đại của Zamora và Samitier không tồn tại El Clásico, một giải đấu quốc gia chỉ được giới thiệu vào cuối sự nghiệp của họ và Barcelona đã khiến các đội bóng khác ở Catalunya phải lo lắng như Espanyol và nhà vô địch Catalan của mùa giải 1928/29, CE Europa.

Khi nội chiến ở Tây Ban Nha qua đi, người dân Catalan lại có một kẻ thù khác. Sự áp bức của Franco về truyền thống và bản sắc của họ đe dọa đến cuộc sống của người dân Catalan. Nếu là một công dân của Tây Ban Nha lúc đó, bạn có thể bị bắt chỉ vì phát ra một thứ tiếng thuộc ngôn ngữ Catalan. Real Madrid khi đó là đội bóng của thủ đô Tây Ban Nha, họ tất nhiên nhận được sự đặc ân của chính phủ Tây Ban Nha, điều này khiến sự ức chế của Barcelona lên đến cùng cực.

Trận chung kết Copa del Generalísimo năm 1968 giữa Barcelona và Real Madrid diễn ra tại Santiago Bernabéu, và được biết đến với cái tên ''Bottles Final''. CĐV đội chủ nhà tỏ ra bất bình với những quyết định của trọng tài Antonio Rigó, những chai thủy tinh được họ ném xuống sân nhằm vào các cầu thủ đội khách, tất nhiên chai thủy tinh là vật bị cấm hoàn toàn tại tất cả các SVĐ khi đó.

Trận đấu kết thúc với tỷ số 1-0 nghiêng về Barcelona sau bàn thắng ở phút thứ 21 của trung vệ Fernando Zunzunegui, nhưng cuộc cãi vã về những quyết định được cho là không công bằng của trọng tài Rigó vẫn chưa dừng lại ở đó. Những pha tắc bóng quyết liệt đến từ cầu thủ hai đội khiến tình hình trở nên căng thẳng hơn, đến nỗi cầu thủ chạy cánh của Barça Carles Rexach sau đó đã phải thốt lên rằng thi đấu ở một trận El Clásico còn mệt hơn 8 trận đấu bình thường. Trận đấu đã có lúc bị gián đoạn để ngăn chặn việc ném chai thủy tinh xuống sân của các CĐV, nhưng khi trận đấu trở lại được một lúc, những vụ ẩu đả lại xảy ra ở phía bên ngoài đường biên.

Thật thú vị khi tiền đạo của Real Madrid, Amancio đã nói rằng mặc dù có nhiều vật thể lạ xuất hiện trong ngày hôm đó nhưng không có hậu quả nghiêm trọng nào xảy ra. Trả lời khi nghe điều này từ chuyên gia bóng đá nổi tiếng người Tây Ban Nha Sid Lowe, cựu tiền vệ của Barcelona, ​​Josep Fusté đã phân trần vết thương dài tới 4 inch trên đầu gối của mình với một nhà báo của tờ Guardian.

Hai năm sau trận đấu đó - năm 1970, lại có thêm một trận Siêu kinh điển, lần này là trong một trận tứ kết. Cả hai đội đã chơi không tốt ở mùa giải năm đó và trận El Clásico dường như là cơ hội tốt nhất nếu họ muốn chạm tay tới chiếc Cúp bạc. Ở lượt đi, Real với lợi thế sân nhà đã đánh bại Barça với tỉ số 2-0, và ở trận lượt về, trọng tài lại một lần nữa là trung tâm của sự chú ý, lần này là người đàn ông có tên Emilio Guruceta.

Rexach đã đưa đội bóng của mình vượn lên dẫn trước và thành thật mà nói thì Barça hoàn toàn trên cơ trong hầu hết thời gian của trận đấu. Khi hiệp hai trôi qua được 14 phút, cả SVĐ như chết lặng khi Manuel Velázquez bị kéo ngã và ngay lập tức trọng tài chỉ tay vào vị trí đá phạt đền - người Catalan tức giận. Sau này khi được hỏi về tình huống đó, tiền vệ Ignacio Zoco của Real cho rằng pha bóng đó cách vòng cấm tới 1,5m.

Khi Amancio thực hiện thành công pha sút phạt đền, trận đấu gần kết thúc. Một số cầu thủ đội khách đã tìm cách rời khỏi sân để thể hiện sự phản đối việc các CĐV ném chai lọ xuống sân. Theo báo cáo sau trận đấu của Guruceta, 30.000 chiếc đệm đã được ném xuống. Trận El Clásico năm đó đã phải kết thúc sớm sau 85 phút thi đấu. Cảnh sát báo cáo rằng 69 chỗ ngồi đã bị xé toạc, 169 chỗ bị vỡ, 5 băng ghế bị cháy và 11 cửa sổ bị đập vỡ. Các cầu thủ Real được hộ tống để rời khỏi Barcelona.

Trong nhiều năm, người Catalan đã phải chịu cảnh áp bức của chế độ Franco, họ không có cơ hội hưởng các quyền mà nhẽ ra bắt buộc phải có đối với một con người. Những trận El Clásico chính là kênh để người dân ở đây bày tỏ nỗi uất ức của mình đối với chế độ. Từ đó trở đi, bóng đá luôn đi đôi với chính trị ở Tây Ban Nha. Điều đó được thể hiện rõ nhất trong các trận Siêu kinh điển, nơi mà người dân Catalan có cơ hội chứng kiến cảnh những đứa con cưng của mình thay họ ''bóc lột'' các biểu tượng đế quốc của nhiệm kỳ Franco.

Khi nhắc về bóng đá Tây Ban Nha, chắc chắn không thể không nhắc đến đặc sản mang tên El Clásico, những trận Siêu kinh điển của những siêu cầu thủ làm cho La Liga ngày càng trở nên hấp dẫn hơn. Chủ tịch hiện tại của Real Madrid, Florentino Pérez từng nói:

''Nếu Barcelona không tồn tại, chúng tôi buộc phải tự phát minh ra những trận Siêu kinh điển khác, với những đội bóng khác''.

Sự ganh đua đến mức cực đại của hai đội đi đôi với việc cạnh tranh về mọi mặt giữa hai vùng. Ý tưởng chơi bóng vì niềm vui, hy vọng và vẻ đẹp bắt nguồn từ Barcelona là một thứ đáng được đề cao, họ muốn lấy bóng đá làm tiếng nói cho cả một quốc gia, họ muốn gạt bỏ đi chế độ độc tài Franco, mang lại những điều tốt đẹp nhất cho toàn thể nhân dân vùng Catalunya.

Johan Cruyff gia nhập Barcelona năm 1973 và ngay lập tức anh cùng đội bóng mới giành được danh hiệu La Liga đầu tiên sau 14 năm, tiếp đó là chiến thắng hủy diệt 5-0 của Barça trước đại kình địch. Thời gian làm quản lý của ông ấy cũng mang lại thành công chưa từng có trong lịch sử câu lạc bộ với bốn danh hiệu La Liga liên tiếp, và quan trọng nhất là Cúp vô địch Châu Âu năm 1992. Dream Team của Cruyff với tiki - taka đầy biến ảo đã khiến cả thế giới phải trầm trồ khen ngợi, đến bây giờ đó vẫn được cho là thương hiệu riêng của Barcelona, thứ đã giúp đội tuyển Tây Ban Nha làm mưa làm gió trong suốt một thời gian dài.

Phong cách làm bóng đá của Barça hoàn toàn trái ngược với những gì mà Real Madrid đã và đang áp dụng, người Madrid với lượng tài chính khổng lồ của mình thường đưa về những bản hợp đồng bom tấn. Còn với Barcelona, họ ưu tiên công tác đào tạo trẻ, triển khai và truyền đạt cho các học viên thứ bóng đá kiểm soát, ban bật đẹp mắt. Từ khi Pep Guardiola dẫn dắt Barça với vai trò huấn luyện viên, Blaugrana luôn cho thấy họ là một trong những ông lớn của bóng đá Châu Âu, vô số danh hiệu đã được mang về phòng truyền thống của câu lạc bộ. Hơn bao giờ hết, đó là khoảng thời gian đẹp nhất đối với mỗi người dân Catalunya nói chung và mỗi Culé nói riêng.

Bất cứ lúc nào, dù đội bóng đang lâm vào khủng hoảng hay ổn định, các cầu thủ Barcelona vẫn đối mặt với các trận El Clásico một cách tự tin nhất, vì họ hiểu rằng đằng sau lưng họ là cả một dân tộc với hàng triệu dân, họ hiểu rằng họ chính là những đại diện ưu tú của dân tộc đó, chính họ là niềm cảm hứng trong việc đấu tranh để có một Catalunya độc lập, thống nhất, tự do và bình đẳng.

Mối quan hệ giữa Catalan và Tây Ban Nha là một mối quan hệ hỗn độn, tất nhiên thì nó đã được cải thiện trong những năm gần đây, nhưng dù gì đi chăng nữa, chính quyền Tây Ban Nha vẫn nợ người Catalan hai chữ ''tự do''. Có thể một ngày nào đó, khi Sergio Ramos và Gerard Piqué là chủ tịch của một đội bóng, họ sẽ nhận ra được rằng việc có được tiếng nói chung của cả Catalunya và Tây Ban Nha sẽ giúp cả hai vùng cải thiện rất nhiều điều về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội,...Và chúng ta cùng hy vọng rằng điều đó sẽ đến trong tương lai gần, vì xét cho cùng bóng đá vẫn là phương tiện nhanh và hữu hiệu nhất để kết nối con người lại gần với nhau hơn.

Zero (FCBVN Kết nối)